Het belang van voorlezen

Door Nadine – Bijna iedereen kent het fenomeen ‘eerst nog een verhaaltje voor het slapen gaan’. Het hoort erbij, het voorlezen van een verhaaltje uit een boek, voordat je kindje gaat slapen. Dat voorlezen is niet alleen leuk voor je kindje; het is zelfs essentieel om later goed te leren praten, te lezen en te schrijven. En zeg nou zelf: we willen allemaal het beste voor ons kind. Dus pak De GVR of Gonnie en Gijsje er maar bij!

Taalverwerving

Even met wat dure woorden smijten: voorlezen is goed voor de taalverwerving. Taalverwerving is niets anders dan het ‘onder de knie krijgen’ van een taal. Dat is erg breed; het omvat het praten, lezen en schrijven. Ieder kind, overal ter wereld, heeft het talent om een taal volledig te leren. Meestal is dat één taal; de moedertaal. Dat leren verloopt bij praktisch ieder kind hetzelfde, mits zij voldoende in contact worden gebracht met taal (gesproken en geschreven).

Dat in contact brengen met taal lukt iedere ouder. Je praat al vanaf baby af aan met je kind, misschien zelfs onbewust. Je varieert in toonhoogte; ook vaak onbewust. Dat is je instinct, daar hoef je niets voor te doen.

Maar het bewust je kind in contact brengen met taal gaat niet vanzelf. Als het om voorlezen gaat, dan vindt de ene ouder het leuker om voor te lezen dan de ander. Dat is niet erg, we hoeven niet alles leuk te vinden aan het ouderschap natuurlijk. Feit is wel dat je er dus eigenlijk niet aan ontkomt om een stukje uit Pluk van de Petteflet voor te lezen. Of uit een ander boekje, want meestal merk je gauw genoeg welke favoriet is. Sterker nog, als je het verhaaltje door vermoeidheid of wat dan ook een beetje afraffelt, kan je kleuter je nog verbeteren ook: “dat staat er niet mama”. Kennelijk kennen ze het verhaal al uit hun hoofd, maar het blijft hen boeien. Hoe komt dat toch?

Voorspelbaarheid

Kinderen houden, zoals bekend, van voorspelbaarheid. Ze willen weten waar ze aan toe zijn. Je ziet dat terug in ritmes en regelmaat die je zo goed en zo kwaad als het kan probeert te handhaven (en half in de stress schiet als dat ritme weer doorbroken wordt). Ook merk je het bij de wat oudere kinderen aan de vragen die ze stellen: “Wat gaan we doen?” of “Waar is papa?”. Als je kindje eenmaal doorheeft dat jij hem of haar naar het kinderdagverblijf brengt “omdat mama moet werken”, dan is dat voortaan gewoon zo. Een feit, een ritme, een voorspelbaarheid.

Die behoefte voor voorspelbaarheid geldt ook voor het voorlezen van verhaaltjes. Natuurlijk speelt ook de mate van interesse een rol; het ene kindje vindt de verhalen van Woezel en Pip de leukste en het andere kindje vindt de klassieker Rupsje Nooitgenoeg het mooist. Het herhalen van de verhaaltjes en het daarmee verweven van het verhaaltje in hun ritme, geeft kindjes een veilig gevoel.

Dat is erg tegenstrijdig met het instinct om dingen te willen ontdekken, dus nieuwe ervaringen op te doen. Baby’s ontwikkelen zich het snelst van alle kinderen, maar zelfs wij volwassenen willen blijven ontdekken. Dat zit in de mens. Het is daarom erg belangrijk om met voorlezen af te wisselen. Wil je alle zintuigen van je kindje stimuleren? Maak dan gebruik van een boekje waar dingen in te zien, te horen, en voelen zijn. Baby’s zijn al erg gevoelig voor toonhoogtes in stemmen, en maken daaruit op wie ze voor zich hebben en in welke stemming die persoon is. Je kunt je daarom misschien wel voorstellen dat het voorlezen met ‘stemmetjes’ het verhaaltje levendig maakt en bij kinderen hun voorstellingsvermogen prikkelt. Hun rijke fantasie zal erdoor nog meer worden geprikkeld en dat is weer goed voor hun ontwikkeling in het algemeen.

Filmpjes op YouTube

Maar er worden toch ook verhaaltjes op YouTube verteld? Waarom moet ik zelf voorlezen? Er zijn inderdaad duizenden filmpjes op YouTube te vinden met verhaaltjes die je kind geweldig zal vinden. De meeste moeders met kinderen van 6+ maanden weten er alles van. Toch is het af te raden deze filmpjes als alternatief in te zetten voor het zelf voorlezen.

Ten eerste worden door filmpjes met verhaaltjes vlakken ingevuld, die een kindje door het gebruik van zijn fantasie anders zelf had ingevuld. Grof gezegd remt dat dus zijn eigen fantasie en dus zijn ontwikkeling. Kinderen spelen niet voor niets met weinig middelen rustig een hele winkel na, of kantoor, een dokter, enzovoorts. Daar hebben ze fantasie voor nodig. Hoe meer er voor ze wordt ingevuld, hoe minder dat gestimuleerd wordt.

Ten tweede is het een belangrijk interactiemoment tussen jou en je kindje, waardoor de band sterker wordt en je kindje nog beter hecht. Je creëert natuurlijk sowieso een veilige omgeving voor je kind, maar met voorlezen gaat het even alleen om het kindje, papa/mama en het verhaaltje. Baby’s worden zo vaak al rustiger, en wat oudere kinderen vinden het vaak ook heerlijk om tijdens het verhaaltje voorlezen lekker tegen mama/papa aan te kruipen. Deze “we-time” is ontzettend belangrijk voor het hechtingsproces en het veiligheidsgevoel van kinderen.

Voorlezen op de middelbare school

Maar even terug naar de essentie van het belang van voorlezen voor taalverwerving: zelfs op de middelbare school lezen wij nog voor. Dat doen we niet alleen ter stimulans om te gaan lezen (tot onze grote treurnis lezen er steeds minder kinderen uit zichzelf een boek), maar ook om bijvoorbeeld leerlingen met een migratie-achtergrond meer in aanraking te laten komen met de (Nederlandse) taal. Hun woordenschat wordt aanzienlijk groter wanneer ze meer in touch raken met de taal. Maar ook de kinderen die opgegroeid zijn met de Nederlandse taal steken er veel van op en bijna alle kinderen worden rustig wanneer je eerst een stukje uit een boek voorleest.

Kortom, het belang van voorlezen moet echt niet onderschat worden. Of je ervan houdt, of juist niet: Neem er de tijd voor, maak er even “we-time” van en geniet van de innerlijke rust die je zelf ook ervaart wanneer je voorgelezen hebt!

 

Nadine is op 25 september 2016 moeder geworden van Floortje. Floortje heeft wat opstartproblemen gehad, maar nu gaat het heel goed met haar. Nadine is getrouwd met Peter. In het dagelijks leven geeft ze Nederlands op een middelbare school. Op sportief gebied liggen de activiteiten nu even stil, maar anders loopt ze graag hard.